დისჰარმონიული მუსიკა

ატონალური ბგერათა ტონალურ ორგანიზაციას მოკლებული მუსიკაა. აღმოცენდა 900-იან წლებში, ვენის ახალი სკოლის კომპოზიტორთა შემოქმედებაში (არნოლდ შენბერგი, ალბან ბერგი, ანტონ ვებერნი).

ატონალური მუსიკაში დარღვეულია თანაფარდობა ტონებისა და კილოს მთავარ ცენტრს — ტონიკას შორის, რაც იწვევს მუსიკალური მეტყველების ამორფულობას, ჰარმონიის სტრუქტურული ფუნქციების რღვევას, დისონანსურ ჟღერადობას. კილოსა და ჰარმონიის ორიენტირების უქონლობა უკიდურესად აძნელებს ასეთი მუსიკის აღქმას. მიუხედავად ამისა, ზოგიერთმა ნიჭიერმა კომპოზიტორმა განსაკუთრებულად მძაფრი ტემბრულ-რიტმული გამომსახველი ხერხების, დაძაბული სცენური სიტუაციების და პოეტური ტექსტების მეოხებით შეძლო შეექმნა შთამბეჭდავი ატონალური თხზულებები (შენბერგის „მოლოდინი“, 1909 და სიუიტა „მთვარის პიერო“, 1912; ბერგის ოპერა „ვოცეკი“, 1921 და სხვა).

1922 წელს შენბერგმა შეიმუშავა „კომპოზიციის 12-ტონიანი“ კონსტრუქციული სისტემა, რომლითაც განიზრახა მკაცრი წესრიგი შეეტანა ატონალურ მუსიკის ანარქიაში (შემდგომში ამ მეთოდს დოდეკაფონია ეწოდა). ატონალური მუსიკა საფუძვლად უდევს ავანგარდიზმის არსენალში შემავალი კომპოზიციის მრავალ სისტემას. მისი ესთეტიკური პრინციპები მჭიდროდ უკავშირდება ექსპრესიონიზმს. ატონალურ მუსიკის მეთოდებს, ელემენტებსა და ხერხებს ზოგჯერ იზენებენ სხვადასხვა მიმართულების კომპოზიტორები (ზ. ააივსი, ბენჯამინ ბრიტენი, ბელა ბარტოკი, არტიურ ონეგერი და სხვა).

0

ავტორი: