მოშიმშილე ვეტერანები და დანაყრებული წამქეზებლები
16:13:52 04-01-2011
მე სამი ბიჭის მამა ვარ. 2008 წლის სექტემბერში, როცა ომის ხანძარი ჩამცხრალი იყო და დასავლეთიდან საქართველოს დედაქალაქისკენ ავტომანქანით გადაადგილებისას რუსული აგრესიის აშკარა კვალი მხოლოდ მარჯვნივ დარჩენილ გორში ჩანდა, ორი უმცროსი ბიჭი გაფართოებული თვალებით შესცქეროდა ნახანძრალ ქალაქს.
როცა გორს გავცდით, გზაზე ჩვენი, ქართული არმიის კუთვნილმა რამდენიმე ღია სამხედრო მანქანამ გაგვასწრო, რომლის ბორტზე ქართველი ჯარისკაცები ისხდნენ. ჩემს პატარებს თვალებში სიხარული ჩაუდგათ და მთხოვდნენ, სიგნალით გამომეხატა მათდამი პატივისცემა, რაც გავაკეთე კიდეც. ერთი და იგივე სურათი მეორდებოდა: ლაშა და ლუკა სალონში ცმუკავდნენ, წამდაუწუმ, უკვე ჩემგან დაუკითხავად აჭერდნენ ხელს საყვირს და ქართველ ჯარისკაცებს ხელს უწევდნენ. ისინიც ღიმილით და ხელის აწევით პასუხობდნენ...
სწორედ ეს ეპიზოდი გამახსენდა, როდესაც გმირთა მოედანზე აფხაზეთისა და სამაჩაბლოს ომების ვეტერანთა შიმშილობის აქციის დაშლის შესახებ შევიტყვე. აფხაზეთის ომის დასრულების პირველ წლებში ისინიც ისეთივე პატივისცემით და საყოველთაო ყურადღებით სარგებლობდნენ, როგორც ახლანდელი ქართული არმიის ჯარისკაცები და ოფიცრები: უწყობდნენ საღამოებს, ქუჩაში შეხვედრილთ სიყვარულნარევი მზერით აცილებდნენ, უფასოდ უშვებდნენ მეტროში და ბილეთებს არ სთხოვდნენ საზოგადოებრივ ტრანსპორტში.
სხვა საკითხია, ყველა იმსახურებდა თუ არა ამას, მაგრამ როგორც წესი, ერთი დაფნის გვირგვინი ასეთ დროს ყველაზე ნაწილდება, ამიტომ ჩვენი საზოგადოების უდიდესი ნაწილისთვის ისინი დიახაც გმირები იყვნენ. წაგებული ომის, მაგრამ მაინც გმირები...
იქნებ ჩემი ლირიკა აქ უადგილოა, მაგრამ მაინც მაწუხებს კითხვა: როდიდან არიან ისინი ზედმეტნი და ვის მიუძღვის ამაში ბრალი - მათ თუ სახელმწიფოს? იქნებ, სწორედ სახელმწიფომ ვერ დააფასა სათანადოდ მათი ღვაწლი სამშობლოს წინაშე? იქნებ, სწორედ, საქართველომ მიიღო ომიდან დაბრუნებული ბიჭები არა ისე, როგორც მოყვარულმა დედამ, არამედ როგორც ავმა დედინაცვალმა?
ამერიკაში ერთი ასეთი გამოთქმა არსებობს: „მითხარი, როგორ ექცევი ვეტერანებს, და გეტყვი, ვინ ხარ შენ...“- ეს გამოთქმა ვიეტნამის ომის ამერიკელ ვეტერანებს ეკუთვნით და, თუ არ ვცდები, ვაშინგტონში, მათივე ოფისის შესასვლელთან, დიდი ასოებითაა ამოტვიფრული.
თავის დროზე ამერიკის შეერთებული შტატების საზოგადოებამ ეს ეტაპი გაიარა: ვიეტნამიდან დაბრუნებული ვეტერანებისადმი ზერელე დამოკიდებულების. ჩვენი საზოგადოების მიდგომა ბევრად ჰგავს ამერიკელთა მაშინდელ მიდგომას...
მაგრამ ვიეტნამი ამერიკის შემადგენლობაში არც არასდროს ყოფილა და, კაცმა რომ თქვას, ტერიტორიულადაც - სად ვაშინგტონი და სად ჰანოი. სამაგიეროდ, აფხაზეთი ჩვენი იყო, ახლაც არის და თან არც არის, ის ბიჭები კი, რომლებიც დღეს გმირთა მოედანზე იდგნენ, შესაძლოა წინასწარ გაყიდულ, მაგრამ მაინც საქართველოს ერთიანობისთვის დაწყებულ ომში იბრძოდნენ. იბრძოდნენ იქ, სადაც წასვლა უბრძანეს, საქართველოს შეიარაღებულ ძალებში კი, ისევე როგორც მთელი დანარჩენი მსოფლიოს შეიარაღებულ ძალებში, „ბრძანება ექვემდებარება შესრულებას და არა განხილვას.“
ვინ იცის, სად იყო მავანი მაშინ, როცა აფხაზეთში მუზები სდუმდნენ და ქვემეხები ქუხდნენ. იქნებ ისინიც, მაშინ ძალიან პატარები, ჩემი შვილების ტოლნი, აღფრთოვანებით შესცქეროდნენ იმ სამხედრო ფორმას, რომლებიც დღეს მოშიმშილე ვეტერანებს ეცვათ... მართალია, არც მაშინ იყო ყველა იმ ფორმის ტარების ღირსი და არც ახლაა ყველა გულანთებული პატრიოტი, ვინც საქართველოს შეიარაღებული ძალების ფორმას ატარებს, მაგრამ ეს საერთო სურათს არ ცვლის. ამავე დროს, არც ქალზე ხელის აღმართვაა მუნდირისთვის შესაფერისი საქციელი.
სულ სხვა საკითხია ის, რომ გმირთა მემორიალთან მოშიმშილე ვეტერანების სოციალური პრობლემების სათავისოდ გამოყენებას, როგორც ყოველთვის, პოლიტიკური პარტიები შეეცადნენ. ყველაფერს რომ თავი გავანებოთ, გუშინ გმირთა მოედანზე პოლიტიკოსების გამოჩენამდე ვეტერანებთან გია ყარყარაშვილი მივიდა, რომელმაც სრულიად მისაღები წინადადება შესთავაზა მოშიმშილეებს: ექს-თავდაცვის მინისტრი ამბობდა, რომ აქციამ თავის მიზანს მიაღწია, მოშიმშილეებმა ყურადღება მიიპყრეს, მათ მიერ დასმული საკითხების მოგვარება დაწყებულია და უნდა დაიშალონ, რადგან დაღუპული გმირების მემორიალთან ასეთი ფორმით აქციის გაგრძელება მიზანშეწონილი არ არის.
ვეტერანთა უმრავლესობას ყარყარაშვილის წინადადება დაშლის შესახებ ჭკუაში დაუჯდა და, კაცმა რომ თქვას, პოლიციელების მიერ დაშლის მოთხოვნისთანავე მათ პლედების და კარვის ალაგება დაიწყეს, მაგრამ პოლიტიკოსების (ამ შემთხვევაში ირაკლი ბათიაშვილის) გამოჩენამ ისევ ყველაფერი თავდაყირა დააყენა: მისი გამოჩენისთანავე ვეტერანებმა ისევ ძველი ადგილები დაიკავეს და დაშლაზე უარი განაცხადეს. ბათიაშვილთან ერთად გმირთა მემორიალთან კიდევ რამდენიმე პოლიტიკოსი თუ პოლიტიკოსობის მსურველი გამოჩნდა - ჩავარდნილი სეზონი ხომ უნდა ამოექაჩათ...
რამდენიმე პოლიტიკურმა პარტიამ დღეს, ვეტერანთა მხარდასაჭერად დაგეგმილ აქციაში მონაწილეობაზე მზადყოფნაც გამოთქვა და გმირთა მოედანზე მივიდა კიდეც, მიუხედავად იმისა, რომ აქცია სოციალურ ქსელებზე, სპონტანურად დაიგეგმა და ორგანიზატორებმა თავიდანვე ცალსახად განაცხადეს, აქცია არცერთი პოლიტიკური პარტიის სახელით არ ტარდებაო.
როგორც ჩანს, სხვების დაგეგმილ აქციებზე სიარული და თავის იქ შერგვა, სადაც მათი გამოჩენა არავის ეპრიანება, ქართველი პოლიტიკოსების მთავარ ჰობად იქცა. ყველაფერს რომ თავი გავანებოთ, ბათიაშვილი და სხვა პოლიტიკოსები აქციის დაშლას ვერ დაუშვებდნენ, რადგან მოსკოვში მყოფ ყოფილ „ბატიას“, თენგიზ კიტოვანს ამ აქციასთან დაკავშირებით საკუთარი მიზნები ჰქონია: კიტოვანი მოსკოვში მყოფ რამდენიმე ჩემს ქართველ კოლეგას ტელეფონით დაკავშირებია და დაუტრაბახია, ჩემი მოშიმშილე ბიჭები საშობაოდ გააქტიურდებიანო...
ყველაზე სამწუხარო სწორედ ეს არის: ოპოზიციონერ პოლიტიკოსებსაც და მოსკოვში მყოფ გვარდიის ყოფილ სარდალსაც ნაკლებად აინტერესებდათ, რა უჭირდათ და ულხინდათ ვეტერანებს, არადა, ყველაზე მეტად გუშინდელი შეტაკების დროს არა ირაკლი ბათიაშვილი, თენგიზ კიტოვანი და სხვები, არამედ ვეტერანები დაზარალდნენ, რომლებიც კიდევ ერთხელ, უკვე მერამდენედ გამოიყენეს საზარბაზნე ხორცად...
როცა გორს გავცდით, გზაზე ჩვენი, ქართული არმიის კუთვნილმა რამდენიმე ღია სამხედრო მანქანამ გაგვასწრო, რომლის ბორტზე ქართველი ჯარისკაცები ისხდნენ. ჩემს პატარებს თვალებში სიხარული ჩაუდგათ და მთხოვდნენ, სიგნალით გამომეხატა მათდამი პატივისცემა, რაც გავაკეთე კიდეც. ერთი და იგივე სურათი მეორდებოდა: ლაშა და ლუკა სალონში ცმუკავდნენ, წამდაუწუმ, უკვე ჩემგან დაუკითხავად აჭერდნენ ხელს საყვირს და ქართველ ჯარისკაცებს ხელს უწევდნენ. ისინიც ღიმილით და ხელის აწევით პასუხობდნენ...
სწორედ ეს ეპიზოდი გამახსენდა, როდესაც გმირთა მოედანზე აფხაზეთისა და სამაჩაბლოს ომების ვეტერანთა შიმშილობის აქციის დაშლის შესახებ შევიტყვე. აფხაზეთის ომის დასრულების პირველ წლებში ისინიც ისეთივე პატივისცემით და საყოველთაო ყურადღებით სარგებლობდნენ, როგორც ახლანდელი ქართული არმიის ჯარისკაცები და ოფიცრები: უწყობდნენ საღამოებს, ქუჩაში შეხვედრილთ სიყვარულნარევი მზერით აცილებდნენ, უფასოდ უშვებდნენ მეტროში და ბილეთებს არ სთხოვდნენ საზოგადოებრივ ტრანსპორტში.
სხვა საკითხია, ყველა იმსახურებდა თუ არა ამას, მაგრამ როგორც წესი, ერთი დაფნის გვირგვინი ასეთ დროს ყველაზე ნაწილდება, ამიტომ ჩვენი საზოგადოების უდიდესი ნაწილისთვის ისინი დიახაც გმირები იყვნენ. წაგებული ომის, მაგრამ მაინც გმირები...
იქნებ ჩემი ლირიკა აქ უადგილოა, მაგრამ მაინც მაწუხებს კითხვა: როდიდან არიან ისინი ზედმეტნი და ვის მიუძღვის ამაში ბრალი - მათ თუ სახელმწიფოს? იქნებ, სწორედ სახელმწიფომ ვერ დააფასა სათანადოდ მათი ღვაწლი სამშობლოს წინაშე? იქნებ, სწორედ, საქართველომ მიიღო ომიდან დაბრუნებული ბიჭები არა ისე, როგორც მოყვარულმა დედამ, არამედ როგორც ავმა დედინაცვალმა?
ამერიკაში ერთი ასეთი გამოთქმა არსებობს: „მითხარი, როგორ ექცევი ვეტერანებს, და გეტყვი, ვინ ხარ შენ...“- ეს გამოთქმა ვიეტნამის ომის ამერიკელ ვეტერანებს ეკუთვნით და, თუ არ ვცდები, ვაშინგტონში, მათივე ოფისის შესასვლელთან, დიდი ასოებითაა ამოტვიფრული.
თავის დროზე ამერიკის შეერთებული შტატების საზოგადოებამ ეს ეტაპი გაიარა: ვიეტნამიდან დაბრუნებული ვეტერანებისადმი ზერელე დამოკიდებულების. ჩვენი საზოგადოების მიდგომა ბევრად ჰგავს ამერიკელთა მაშინდელ მიდგომას...
მაგრამ ვიეტნამი ამერიკის შემადგენლობაში არც არასდროს ყოფილა და, კაცმა რომ თქვას, ტერიტორიულადაც - სად ვაშინგტონი და სად ჰანოი. სამაგიეროდ, აფხაზეთი ჩვენი იყო, ახლაც არის და თან არც არის, ის ბიჭები კი, რომლებიც დღეს გმირთა მოედანზე იდგნენ, შესაძლოა წინასწარ გაყიდულ, მაგრამ მაინც საქართველოს ერთიანობისთვის დაწყებულ ომში იბრძოდნენ. იბრძოდნენ იქ, სადაც წასვლა უბრძანეს, საქართველოს შეიარაღებულ ძალებში კი, ისევე როგორც მთელი დანარჩენი მსოფლიოს შეიარაღებულ ძალებში, „ბრძანება ექვემდებარება შესრულებას და არა განხილვას.“
ვინ იცის, სად იყო მავანი მაშინ, როცა აფხაზეთში მუზები სდუმდნენ და ქვემეხები ქუხდნენ. იქნებ ისინიც, მაშინ ძალიან პატარები, ჩემი შვილების ტოლნი, აღფრთოვანებით შესცქეროდნენ იმ სამხედრო ფორმას, რომლებიც დღეს მოშიმშილე ვეტერანებს ეცვათ... მართალია, არც მაშინ იყო ყველა იმ ფორმის ტარების ღირსი და არც ახლაა ყველა გულანთებული პატრიოტი, ვინც საქართველოს შეიარაღებული ძალების ფორმას ატარებს, მაგრამ ეს საერთო სურათს არ ცვლის. ამავე დროს, არც ქალზე ხელის აღმართვაა მუნდირისთვის შესაფერისი საქციელი.
სულ სხვა საკითხია ის, რომ გმირთა მემორიალთან მოშიმშილე ვეტერანების სოციალური პრობლემების სათავისოდ გამოყენებას, როგორც ყოველთვის, პოლიტიკური პარტიები შეეცადნენ. ყველაფერს რომ თავი გავანებოთ, გუშინ გმირთა მოედანზე პოლიტიკოსების გამოჩენამდე ვეტერანებთან გია ყარყარაშვილი მივიდა, რომელმაც სრულიად მისაღები წინადადება შესთავაზა მოშიმშილეებს: ექს-თავდაცვის მინისტრი ამბობდა, რომ აქციამ თავის მიზანს მიაღწია, მოშიმშილეებმა ყურადღება მიიპყრეს, მათ მიერ დასმული საკითხების მოგვარება დაწყებულია და უნდა დაიშალონ, რადგან დაღუპული გმირების მემორიალთან ასეთი ფორმით აქციის გაგრძელება მიზანშეწონილი არ არის.
ვეტერანთა უმრავლესობას ყარყარაშვილის წინადადება დაშლის შესახებ ჭკუაში დაუჯდა და, კაცმა რომ თქვას, პოლიციელების მიერ დაშლის მოთხოვნისთანავე მათ პლედების და კარვის ალაგება დაიწყეს, მაგრამ პოლიტიკოსების (ამ შემთხვევაში ირაკლი ბათიაშვილის) გამოჩენამ ისევ ყველაფერი თავდაყირა დააყენა: მისი გამოჩენისთანავე ვეტერანებმა ისევ ძველი ადგილები დაიკავეს და დაშლაზე უარი განაცხადეს. ბათიაშვილთან ერთად გმირთა მემორიალთან კიდევ რამდენიმე პოლიტიკოსი თუ პოლიტიკოსობის მსურველი გამოჩნდა - ჩავარდნილი სეზონი ხომ უნდა ამოექაჩათ...
რამდენიმე პოლიტიკურმა პარტიამ დღეს, ვეტერანთა მხარდასაჭერად დაგეგმილ აქციაში მონაწილეობაზე მზადყოფნაც გამოთქვა და გმირთა მოედანზე მივიდა კიდეც, მიუხედავად იმისა, რომ აქცია სოციალურ ქსელებზე, სპონტანურად დაიგეგმა და ორგანიზატორებმა თავიდანვე ცალსახად განაცხადეს, აქცია არცერთი პოლიტიკური პარტიის სახელით არ ტარდებაო.
როგორც ჩანს, სხვების დაგეგმილ აქციებზე სიარული და თავის იქ შერგვა, სადაც მათი გამოჩენა არავის ეპრიანება, ქართველი პოლიტიკოსების მთავარ ჰობად იქცა. ყველაფერს რომ თავი გავანებოთ, ბათიაშვილი და სხვა პოლიტიკოსები აქციის დაშლას ვერ დაუშვებდნენ, რადგან მოსკოვში მყოფ ყოფილ „ბატიას“, თენგიზ კიტოვანს ამ აქციასთან დაკავშირებით საკუთარი მიზნები ჰქონია: კიტოვანი მოსკოვში მყოფ რამდენიმე ჩემს ქართველ კოლეგას ტელეფონით დაკავშირებია და დაუტრაბახია, ჩემი მოშიმშილე ბიჭები საშობაოდ გააქტიურდებიანო...
ყველაზე სამწუხარო სწორედ ეს არის: ოპოზიციონერ პოლიტიკოსებსაც და მოსკოვში მყოფ გვარდიის ყოფილ სარდალსაც ნაკლებად აინტერესებდათ, რა უჭირდათ და ულხინდათ ვეტერანებს, არადა, ყველაზე მეტად გუშინდელი შეტაკების დროს არა ირაკლი ბათიაშვილი, თენგიზ კიტოვანი და სხვები, არამედ ვეტერანები დაზარალდნენ, რომლებიც კიდევ ერთხელ, უკვე მერამდენედ გამოიყენეს საზარბაზნე ხორცად...