თამაზ ბაძაღუა - “მე კარგად ვიცი“

ახალგაზრდა პოეტი, მთარგმნელი და დრამატურგი, თამაზ ბაძაღუა ტრაგიკულად დაიღუპა 1987 წელს 5 ნოემბერს, ოჯახთან ერთად. სულ 28 წლისა გახლდათ.

გავიხსენოთ მისი რამდენიმე ლექსი. სულ მალე მინდა შემოგთავაზოთ მის მიერ თარგმნილი ლექსებიც.

თამაზ ბაძაღუა დაიბადა 1959 წელს, მარტვილის რაიონის სოფელ ნახუნაოში, პედაგოგების პოლიკარპე და თალიკო ბაძაღუების ოჯახში. 1975 წელს დაამთავრა ნახუნაოს სკოლა და ჩააბარა თბილისის ივანე ჯავახიშვილის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ფილოლოგიის ფაკულტეტზე. პირველივე კურსიდან გამოავლინა თავისი სამეცნიერო ნიჭი. პირველი სამეცნიერო ნაშრომი, “პერსონოლოგიური ანალოგია” წარადგინა სტუდენტთა 38 სამეცნიერო კონფერენციაზე. II კურსზე სწავლისას, 1977 წელს სტუდენტთა 39-ე სამეცნიერო კონფერენციაზე წაიკითხა ნაშრომი: “მისტიკური სილამაზის გამოსახვა იოანე მტბევარის საგალობლებში”. მისი ხელმძღვანელი გახლდათ გრივერ ფარულავა. მისი სადიპლომო ნაშრომი იყო ოთარ ჭილაძის რომანი “გზაზე ერთი კაცი მიდიოდა”.  დაიწყო მუშაობა მხატვრული თარგმანის მთავარ სარედაქციო კოლეგიაში. 1982 წელს გამოსცა პირველი წიგნი “მესამე ზარი”.

თარგმნა და უნდა ითქვას, საკმაოდ კარგად, პიერ პაოლო პაზოლინის, ჯაკომო ლეოპარდის, მიქელანჯელო ბუენაროტის, გიიომ აპოლინერის, რაინერ მარია რილკეს, გაბრიელე დ’ანუნციოს ლექსები.  მუშაობდა დრამატურგიაშიც. მისი პიესები იდგმებოდა რუსთავის, თბილისის სანდრო ახმეტელის სახელობის, ერთი მსახიობის თეატრებში.

როგორც ვთქვით, თამაზ ბაძაღუა ტრაგიკულად დაიღუპა 1987 წელს 5 ნოემბერს, ოჯახთან ერთად.

მკითხველს მინდა ვთხოვო, თუ მოეძევება მის მიერ თარგმნილი ლექსები, გამოგვიგზავნოს [email protected], ზოგიერთი ჩვენც გვაქვს, და გავაცნოთ მკითხველებს.

* * *

მე კარგად ვიცი, მეუფეო, რომ არც წვიმა ვარ,
და არც ბალახი, შრიალით რომ მოგვწვდე მუხლამდე,
ადრე გაბზარულს და დუმილით დაღმა მიმავალს
იმ ილუზიის ანარეკლი მახრჩობს, წუხანდელ
ტკივილს რომ დაჰყვა და მადლობაც ვერ მოვუხადე.

რა ვუპასუხო იმ მიხრწნილ და უხიაკ ბებერს,
მთელი სიცოცხლე რომ იცინის ჩემში მაცდურად
და დანასავით უელვარებს თვალები ბასრი
არავინ უყვარს, საკუთარი სიკვდილის გარდა.

ო, მეუფეო, შენს სიღრმეში შემომაცურა
არარაობამ, და უსახურ სხეულით დასვრილს
ის გული მეწვის, დარჩენილი სამოთხის კართან..

* * *

შენ ვეღარ შეძლებ ჩემს დავიწყებას
და თუკი შეძლებ, მაშინ მთვარეს უნდა გაექცე,
უნდა გაექცე თოვლის რიჟრაჟს შუაღამისას
და სისხლს ფიქრები აუკრძალო,
ხოლო სიზმარს- შემოსვლა შენში,
შენ ვეღარ შეძლებ ჩემს დავიწყებას
როგორც მზე ვეღარ დაივიწყებს საკუთარ სხივებს,
როგორც მინდორი მწვანე ბალახს ვერ დაივიწყებს.
აღფრთოვანებას გადაჩვეული
ჩემი თვალები მოძებნიან შენს სიჩუმესაც
და დავინახავ, როგორ იზრდება
შენს მაღალ ყელში სასორწარკვეთა..

* * *

არა! ხვალაც ვერ დაივიწყებ ცხოვრებას!
ხვალაც ამოვა ის დიდი, მღელვარე მზე
და გულის სარქველს აგილოკავს ცხელი ბაგეებით.
ნუთუ გგონია უკანასკნელ სიყვარულსაც
ასე იოლად გადაურჩები?
შენ აქ ვალს იხდი, მაგრამ დღისით,
შემოდგომის ნაღვლიან წვიმაში
დაინახავ, რომ ხეებს უცნაურად ეცვლებათ ფერი
და შეგაშფოთებს შემოდგომის წვიმის სიცივე.
არა, ხვალაც ვერ დაივიწყებ ცხოვრებას,
თუ ღმერთმა მოგისაჯა, რომ შენს სულში,
როგორც სანაგვე ყუთში,
იყრებოდეს მთელი დღის ჩენჩო.
ღამით ხომ ფრჩხილებივით იზრდებიან ტკივილები.
შენ წახვალ ტანჯვის ბილიკებით,
ხოლო შენს სახეს გადაფარავს ღიმილის მტვერი,
ღიმილის მტვერი გადაფარავს შენს მწარე ღამეს
და დაობებულ სიზმარიდან გადმოაბიჯებ.
შენ ის კარი ხარ-გრიგალი რომ
აქეთ-იქით კედლებს ახეთქებს,
შენ ის კარი ხარ-სუყველას რომ შეუძლია
გასვლა-გამოსვლა,
შენ ის კარი ხარ-
სამუდამოდ ღია და ცივი..